100 Power Tips για καλύτερες παραγωγές

Σας παραθέτουμε, λοιπόν, κατηγοριοποιημένα τα πρώτα 100 power tips του GreekCloud για αποδοτικότερη και ταχύτερη εργασία στα DAW σας και την δημιουργία του επιθυμητού σας ήχου.
Περιβάλλον εργασίας
01. Σκοτώστε τους αντιπερισπασμούς!!! Αν διαπιστώνετε ότι αντί να δουλεύετε στη τελευταία σας «επιτυχία» σπαταλάτε περισσότερο χρόνο χαζεύοντας στο ίντερνετ, δημιουργήστε ένα νέο «λογαριασμό χρήστη» στον υπολογιστή σας μόνο για τη μουσική και σβήστε όλες τις συντομεύσεις για browsers. Οταν σκοπεύετε να «δουλέψετε» τη μουσική σας, μείνετε εστιασμένοι σε αυτό χωρίς να έχετε ανοιχτό το chatroom του Facebook εξηγώντας στη πρόσφατη «θαυμάστρια» σας πώς σας «εσωσε τη ζωή η μουσική».

02. Προσπαθήστε να έχετε τα καλώδια σας τακτοποιημένα και «μαζεμένα» για να αποφύγετε τυχόν παρεμβολές απο συσκευές και ατυχήματα ενός «σκουντούφλη».

03. Αν όταν ανοίγετε συγκεκριμένο μηχάνημα του studio σας έχετε ενα δυνατό «κλικ» ήχο στα ηχεία σας, αποσυνδέστε αυτό το μηχάνημα απο το πολύμπριζο που έχετε και τα υπόλοιπα μηχανήματα και συνδέστε το σε άλλη πρίζα. Πιθανότατα θα αποφύγετε την παρεμβολή και τις φθορές των ηχείων σας.

04. Δημιουργήστε ένα συγκεκριμένο φάκελο στον οποίο θα κάνετε την εγκατάσταση των plug ins σας. Ολα τα σημερινά DAWs παρέχουν τη δυνατότητα να έχετε custom φακέλους για τα plug ins σας. Αν είστε super οργανωτικοί μπορείτε επίσης να φτιάξετε υποφακέλους με ονομασίες όπως Synths, EQs, Delays, Reverbs κ.τ.λ. οπότε μέσα στο DAW σας τα plug ins δε θα εμφανίζονται διάσπαρτα και ακατηγοριοποίητα αλλά όπως τα κατηγοριοποιείτε και τα ταξινομείτε εσείς. Απλά κάθε φορα που εγκαθιστύετε ένα νέο plug in, κάντε την εγκατάσταση στον υποφάκελο που του αρμόζει.

05. Αποσυμφορήστε την επιφάνεια εργασίας απο περιττά εικονίδια και συντομεύσεις. Δημιουργήστε συντομεύσεις για τα μουσικά προγράμματα και utilities που χρησιμοποιείτε πιο συχνά. Δημιουργήστε και μια συντόμευση για το φάκελο με τα plug ins σας (του tip 04) ώστε να μπορείτε εύκολα να ελέγξετε την κατάσταση του.

06. Τα περισσότερα μουσικά προγράμματα και plug ins σήμερα παρέχουν πολλές πληροφορίες σε λίγο χώρο οθόνης οπότε μια μεγάλη οθόνη με υψηλή ανάλυση βοηθάει – νομίζουμε οτι μια ανάλυση των 1024×768 είναι για τις μέρες μας το λιγότερο που θα πρέπει να έχετε.

07. Επίσης, πολλοί παραγωγοί πιστεύουν οτι βοηθά μια δεύτερη οθόνη: είτε ως «προέκταση» της οθόνης σας ώστε να είναι ορατό περισσότερο «timeline» απο το DAW σας, είτε ως δευτερεύουσα οθόνη όπου θα βλέπετε τα plug ins σας ή ένα δεύτερο view του DAW σας (π.χ. mixer view) βοηθάει και σας λύνει τα χέρια.

08. Τα περισσότερα DAWs πλέον εχουν αρκετές επιλογές customisation – ρίξτε μια ματιά στο manual του DAW σας για να δείτε τι επιλογές σας παρέχει ώστε να φέρετε το user interface του στα μέτρα σας, κρύβοντας «μέρη» του ή παράθυρα που δεν χρειάζεστε.

09. Επίσης σημαντικό, μάθετε αν όχι όλες, τουλάχιστον εκείνες τις λειτουργίες του DAW σας που χρησιμοποείτε συνέχεια και οι οποίες έχουν key bindings – συντομεύσεις σε πλήκτρα του πληκτρολογίου σας. Είναι πραγματικά ανόητο να χρησιμοποείτε μόνο το ένα χέρι (mouse) όταν χρησιμοποιώντας και τα δύο (mouse, keyboard) θα κάνετε μάλλον το μισό χρόνο για δουλειές «ρουτίνας» μέσα στο DAW σας.

Βελτίωση του υπολογιστή για δημιουργία μουσικής

10. Διαβάστε, αν δεν το έχετε κάνει ήδη, το άρθρο μας για βελτίωση του pc σας για μουσικά προγράμματα. Το άρθρο αφορούσε κυρίως την real time απόδοση του υπολογιστή, αλλά δε διαφέρουν και πολύ οι απαιτήσεις ενός παραγωγού.

11. Εάν χρησιμοποιείτε midi keyboard για να γράφετε τις νότες στο DAW σας, θα πρέπει να έχετε αρκετά χαμηλό latency ρυθμισμένο διαφορετικά η καθυστέρηση μεταξύ του πραγματικού «παιξίματός» σας και της εγγραφής του στο DAW θα είναι τέτοια που θα καταστρέφει το αποτέλεσμα. Χρησιμοποιήστε οπωσδήποτε τον ASIO driver της κάρτας ήχου και βεβεαιωθείτε οτι το latency κινείται σε αποδεκτές τιμές (ιδανικά κάτω απο 15msec).

12. Εάν χρησιμοποιείτε την onboard κάρτα του υπολογιστή σας, πράγμα που σε καμμία περίπτωση δε προτείνουμε, τουλάχιστον κατεβάστε και χρησιμοποιήστε τον universal ASIO driver, ASIO4all από τοwww.asio4all.com

13. Αντίθετα με το 11, όταν είστε στη φάση του editing ή οταν έχετε εισάγει πολλά synths και effects στο project σας, και η επεξεργαστική ισχύς που απαιτούν προκαλεί «κλικς», «κρακς» και «ποπς», ανεβάστε το latency σε υψηλότερα επίπεδα εφόσον πλέον δε πρόκειται να κάνετε real time εγγραφές.

14. Εάν έχετε ισχυρό υπολογιστή και κάρτα γραφικών αλλά σε χαμηλά latency έχετε προβλήματα τότε «τσεκάρετε» αν χρησιμοποιείτε τους τελευταίους drivers για την κάρτα ήχου σας και την κάρτα γραφικών σας. Αν ΔΕΝ έχετε προβλήματα, εντελώς αντίθετα, αγνοήστε πεισματικά οποιουσδήποτε νέους drivers για τη κάρτα ήχου σας και την κάρτα γραφικών σας. Όπως λέγεται και αγγλικά, «if it ain’t broke, don’t try to fix it».

15. Εάν δουλεύετε με ενα παλιό υπολογιστή με περιορισμένη επεξεργαστική ισχύ, ψάξτε στο manual του DAW σας τη λεξη «freeze» και δείτε αν το DAW σας έχει αυτή τη λειτουργία. Ουσιαστικά πρόκειται για μια λειτουργία που έχουν όλα τα σύγχρονα DAWs: κάνει «εγγραφή» ενός επιλεγμένου καναλιού σε αρχείο ήχου στο background και αυτόματα παίζει αυτο το αρχείο ήχου έναντι του synth και των effects που μπορεί να είχατε σε αυτό το κανάλι, απελευθερώνοντας πολύτιμη CPU. Φυσικά, αν θέλετε μετά να αλλάξετε κάτι στα επιμέρους FX plug ins ή το Synth που ήταν υπεύθυνα για αυτό το κανάλι, θα πρέπει να κάνετε «un-freeze». Εάν πάλι το DAW σας δεν έχει αυτή τη λειτουργία, και δεν είστε διατεθιμμένοι να αγοράσετε ισχυρότερο υπολογιστή, τότε θα κάνετε την extra δουλειά να κάνετε export μεμονωμένα tracks σε audio και να επανεισάγετε τα exported audio αρχεία στο DAW σας, σβήνοντας τα παλιά, φορτωμένα με synth και effects, tracks.

16. Απενεργοποιήστε το screen saver στον υπολογιστή σας. Είναι μια περιττή background λειτουργία την ώρα που δημιουργείτε μουσική. Επίσης καλό θα ήταν να απενεργοποιήσετε και τους ήχους του λειτουργικού σας.

17. Εάν έχετε πάνω απο ένα σκληρό δίσκο στο σύστημα σας, καλό είναι να ακολουθήσετε την εξής στρατηγική: προγράμματα, εφαρμογές και plug ins εγκαθιστύονται φυσικά στο σκληρό δίσκο όπου βρίσκεται και το λειτουργικό. Sample libraries, loops, presets, sampler libraries και γενικά ότι έχει να κάνει με υλικό αρχείων ήχου καλό είναι να αποθηκεύονται στο δεύτερο σκληρό. Η λογική είναι ότι όσο ο σκληρός δίσκος του λειτουργικού θα είναι «απασχολημένος» τοσο με τη λειτουργια του DAW σας (και αυτή καθεαυτή τη λειτουργία του υπολογιστή), το DAW σας «τραβάει» υλικό για τα samplers του απο τον άλλο σκληρό, που αλλιώς θα έμενε ανενεργός. Έτσι, μοιράζετε κάπως τα βάρη και στους δύο σκληρούς. Added bonus, ότι σε περίπτωση αλλαγής σκληρού ή λειτουργικού, 8α πρέπει να επανεγκαταστήσετε προγράμματα και plug ins όχι όμως και τις «ογκώδεις» libraries και samples.

18. Αν χρησιμοποιείτε πολλά 24bit samples και πλέον το DAW σας έχει «γονατίσει», κάντε τα 16bit….μέχρι να αποκτήσετε έναν ισχυρότερο υπολογιστή, καθώς αυτή η μετατροπή είναι ένα ημίμετρο με υποβιβασμό στη τελική ποιότητα της παραγωγής.

19. Εάν χρησιμοποιείτε πολλά plug ins σε ένα project, δείτε μήπως κάποια απο αυτά έχουν επιλογές hi-quality ή oversampling. Κατεβάστε τις ρυθμίσεις αυτές μέχρι να τελειώσετε το κομμάτι και ανεβάστε τις στο τελικό σας export.

Drums

20. Οι κατάλληλοι ήχοι drums για το είδος το οποίο γράφετε είναι ίσως το πιο σημαντικό πράγμα για να πετύχετε ένα proffesional ήχο. «Μια κουράδα, είναι κουράδα όσο και να τη γυαλίζεις» λένε οι Αγγλοι sound engineers και έχουν απόλυτο δίκιο. Αντί να περάσετε ενα kick sample (μπότα) απο 2 EQs, ενα compressor, ένα gate και ένα limiter….μήπως τελικά να βρίσκατε ενα πιο κατάλληλο kick drum;

21. Άν νομίζετε ότι ενας drum ήχος σας είναι πολύ κοντά σε αυτό που θέλατε και του λείπει αυτό το κάτι μη διστάσετε να τον κάνετε layer μαζί με άλλο ένα sample. Έχετε ένα kick του οποίου οι χαμηλές σας ανατριχιάζουν αλλά δεν έχει κ τόση «ατάκα»; Βρείτε ένα άλλο, κοφτό, με ατάκα και μεγαλύτερη παρουσία στα «μεσαία» και παίξτε το μαζί με το πρώτο.

22. Η επεξεργασία των δυναμικών στα drums είναι καθοριστική για το τελικό αποτέλεσμα οπότε επιλέξετε ένα καλό compressor και δώστε ιδιαίτερη προσοχή στις ρυθμίσεις του. Λόγω κρίσης, μπορεί να σας φανούν χρήσιμοι και κάποιοι δωρεάν: σας προτείνουμε ανεπιφύλακτα το Endorphin της Digital Fishphones καθώς και τον Kjaerhus Classic Compressor.

23. Ο τρόπος με τον οποίο «κομπρεσσάρονται» τα drums διαφέρει απο παραγωγό σε παραγωγό και από είδος σε είδος, οπότε πειραματιστείτε για να πετύχετε τον ήχο που θέλετε. Για παράδειγμα, σε κάποιες περιπτώσεις κομπρεσσάροντας μεμονωμένα κάθε drum ήχο σε ξεχωριστό κανάλι μπορεί να σας δίνει τον έλεγχο και τη λεπτομέρεια που θέλετε, ενώ σε άλλες περιπτώσεις κομπρεσσάροντας όλους τους ήχους των drums σε ένα buss κανάλι έχετε ένα πιο «φυσικό» και «δεμένο» αποτέλεσμα.

24. Πολλές φορές, αν χρησιμοποιείτε ένα «δυνατό», γεμάτο ενέργεια kick drum, αυτό μπορεί να «πνίξει» τα υπόλοιπα drums αν τα κομπρεσσάρετε όλα μαζί. Δοκιμάστε να το κομπρεσσάρετε στο δικό του κανάλι και με το make up gain του compressor να ταιριάξετε την ένταση του με το υπόλοιπο drum kit.

25. Σχεδιάζοντας τα drum parts σας σε midi, αν έχετε πρόβλημα στο να «περάσετε» το ρυθμό που έχετε στο κεφάλι σας στο piano roll, κατεβάστε αρκετά τα BPM ώστε όλα να «παίζουν» πιο αργά. Ακολουθήστε τώρα το ρυθμό, παίξτε ή σχεδιάστε το ρυθμό που θέλετε και μετά ανεβάστε πάλι τα BPM στην αρχική τιμή.

26. Για ένα πιο ανθρώπινο και οργανικό αποτέλεσμα μην παραμελείτε τα velocities στα midi των drums. Κατεβάζοντας τo velocity σε επιλεγμένα drum hits – συνήθως σε συνοδευτικά επαναλαμβανόμενα κρουστά ή hi hats – το drum part σας θα ακουστεί πολύ πιο «επαγγελματικό».

27. Διαβάστε οτιδήποτε σχετικό στο manual του DAW σας περί swing και/ή groove quantizing και μάθετε να τα εφαρμόζετε στα midi drum parts σας: οι λειτουργίες αυτές επεμβαίνουν στους «χρόνους» triggering των midi εντολών δίνοντας ένα πιο ανθρώπινο χαρακτήρα και τη λεγόμενη «γκρούβα» που πολλοί χρησιμοποιούν ως έκφραση αλλά λίγοι γνωρίζουν τι πραγματικά σημαίνει – επ” αυτού περιμέντε υπομονετικά ένα ολόκληρο άρθρο εδώ στο GreekCloud το οποίο θα σας «ανοίξει τα αυτιά».

28. Προαιρετικά, και με πολύ διακριτικές ρυθμίσεις δοκιμάστε κάποιο saturation plug in ή tube amp plug in για να «ζεστάνετε» τα drums σας. ΜΗΝ το παρακάνετε!.

29. Γενικά θα λέγαμε να αποφεύγετε reverbs και stereo widening στο kick σας – και σε οποιοδήποτε άλλο μπάσσο μέρος των παραγωγών σας. Αντιθέτως δοκιμάστε stereo widening στα hi hats για να τα «απλώσετε» δεξια και αριστερά δίνοντας επαγγελματικό ήχο στο κομμάτι σας και «χωρο» στο «κεντρο» για τους υπόλοιπους ήχους. Αν δεν έχετε ενα stereo widening plug in, βρείτε ενα delay plug in που να έχει ανεξάρτητες ρυθμίσεις Left και Right: αφήστε τη μια πλευρά dry και κάντε την άλλη τέρμα wet με χαμηλο feedback και τιμή delay που να κυμαίνεται απο 0,6 – 1,2 msec. Stereo widening home made!

Synths

30. Άν κάθεστε ώρες ψάχνοντας να βρείτε τον κατάλληλο ήχο για το κομμάτι σας μέσα σε εκατοντάδες preset μάλλον χάνετε τις πραγματικές δυνατότητες των synth σας. Μη περιορίζεστε στα presets του εκάστοτε synth – ξεκινήστε με κάποιο που σας κάνει «κλικ» και αρχίστε να πειράζετε ρυθμιστικά για να «φέρετε» τον ήχο στα μέτρα σας. Άν είστε αρχάριος, τα πρώτα ρυθμιστικά που θα πρέπει να εντοπίσετε οπωσδήποτε είναι αυτά των envelopes: attack, decay, sustain, release καθώς αυτά επηρεάζουν τον ήχο «χρονικά» και μπορούν άμεσα να τον κάνουν «κατάλληλο» για το κομμάτι σας. Επίσης πειραματιστείτε με τo effects section του synth σας εάν έχει.

31. Εαν θέλετε να δημιουργήσετε synth ήχους που να ξεχωρίζουν κάντε automation ή δρομολογήστε LFO και envelopes σε παραμέτρους που συνήθως οι περισσότεροι δεν «αγγίζουν». Δε λέμε, καλά τα filter sweeps, αλλά είναι κάτι συνηθισμένο και δεν «εξιτάρει» τον «ψαγμένο» ακροατή. Δοκιμάστε ένα automation στο pulse width modulation ενός oscillator σε sync με το beat ή δρομολογήστε έναν envelope ώστε να ελέγχει την ταχύτητα ενός LFO δρομολογημένου στο cut off ενός φίλτρου και θα καταλάβετε τι εννοούμε.

32. Για fat electro και dubstep lead ήχους δοκιμάστε λίγο detuning σε μερικούς oscillators του synth σας. Αν το παρακάνετε θα χάσετε κάθε είδους έλεγχο της τονικότητας του synth σας ενώ με διακριτικές ρυθμίσεις θα έχετε ενα fat, oldschool synth lead.

33. Τα εφφέ που μπορεί να έχει ενα synth παίζουν τον ίδιο ρόλο στη τελική διαμόρφωση του ήχου με τα υπόλοιπα πρωταρχικά μέρη – μην παραμελείτε λοιπόν αυτό το section του synth σας. Αν πάλι, δεν μπορείτε με αυτά να πετύχετε το επιθυμητό αποτέλεσμα τότε καταφύγετε σε ένα effect plug in.

34. Για τη δημιουργία «εκφραστικών» ήχων synth, δρομολογήστε το velocity, το aftertouch και το mod wheel του midi keyboard σας σε παραμέτρους όπως το cut off frequency του φίλτρου του synth. Ειδικά με το velocity και το aftertouch (αν το midi keyboard σας το υποστηρίζει) θα εκπλαγείτε απο την «εκφραστικότητα» ενός synth που ως αρχάριοι μπορει να το αντιλαμβάνεστε ως ένα ψυχρό, ρομποτικό μουσικό όργανο – κάνετε λάθος.

35. Σε πολλά synths υπάρχουν παραπάνω απο ένα φίλτρα και συνήθως με επιλογή σειριακής ή παράλληλης σύνδεσης: χρησιμοποιήστε σειριακή σε bass και lead ήχους πειραματιστείτε με envelopes στα frequency cut off του κάθε φίλτρου για ενδιαφέροντα αποτελέσματα. Στο θέμα των φίλτρων, πειραματιστείτε επίσης και με διάφορα modes και όχι μόνο τα «κλασσικά» low pass, high pass – με band pass ή band reject και LFO στο frequency cut off μπορεί να εκπλαγείτε.

36. Μη φοβάστε να πάρετε την απόφαση και να κάνετε bounce το synth κανάλι σας σε ένα νέο audio track. Εκτός του ότι απελευθερώνετε CPU σας δίνει την «ώθηση» να προχωρήσετε με άλλα μέρη του κομματιού αντί να κάνετε ρυθμίσεις με τις ώρες στον ήχο του synth χωρίς ουσιαστικό αποτέλεσμα.

Bass

37. Ισως ο πιο «προβληματικός» ήχος για ένα αρχάριο – γιατί είναι τόσο σημαντικός σε ένα κομμάτι ηλεκτρονικής μουσικής αλλα ταυτόχρονα και τόσο «κρυμμένος» και ασαφής σε μέτρια ηχοσυστήματα είναι το μπάσσο. Χρειάζεστε οπωσδήποτε ένα καλό ζευγάρι monitor ηχείων για να καταλάβετε τι πραγματικά «γράφετε» κάτω απο τα 200Hz – μέχρι να επενδύσετε σε ένα τέτοιο ζευγάρι, επαναλαμβάνουμε, μέχρι να επενδύσετε σε ένα ζευγάρι ηχείων monitor τα οποία θεωρούμε απολύτως απαραίτητα για τη δημιουργία μουσικής, χρησιμοποιήστε ένα ζευγάρι ακουστικών βοηθητικά, επαναλαμβάνουμε, βοηθητικά, για να έχετε μια ίσως πιο πλήρη εικόνα του μπάσσου στο κομμάτι σας.

38. Αν δυσκολεύεστε να βρείτε τις κατάλληλες για το κομμάτι σας νότες για το μπάσσο, ανεβείτε μια ή δυο οκτάβες καθώς αυτο θα κάνει πιο εμφανή τη τονικότητα του μπάσσου, γράψτε τις νότες του και μετά απλά κατεβάστε τις στην επιθυμητή οκτάβα.

39. Η «μάχη» των συχνοτήτων μεταξύ μπότας και μπάσσου είναι η πρώτη «μάχη» που δίνει ενας αρχάριος παραγωγός. Οι λύσεις αρκετές: μην χρησιμοποιείτε πολυ «βαθιά» μπότα σε κομμάτι που έχει ισχυρό και πολύ «χαμηλό» sub bass. Αντιθέτως χρησιμοποιήστε μια βαθιά sub μπότα σε κομμάτι με πιο «ελαφρύ» ή funky «παιχνιδιάρικο» μπάσσο. Αυτό μπορεί να επιτευγχθεί κάλλιστα και με ένα EQ είτε στη μπότα είτε στο μπάσσο – σε κάθε περίπτωση στόχος είναι η δημιουργία «χώρου» συχνοτικά ώστε να συνυπάρξουν και οι δυο ήχοι – ένας πιο χαμηλά και ο άλλος πιο ψηλά, πάντα βέβαια στο γενικότερο «πλαισιο» των χαμηλών συχνοτήτων. Μια άλλη προσέγγιση είναι η πασίγνωστη λύση του sidechaining compression.

40. Αν «σαμπλάρατε» μια μπασσογραμμή από ένα δίσκο ή άλλη πηγή και δεν είναι και τόσο «καθαρή» δοκιμάστε ενα low-pass φιλτρο – τις περισσότερες φορές θα βοηθήσει αφαιρώντας περιττούς θορύβους που βρίσκονται ψηλότερα απο το μπάσσο στο συχνοτικό φάσμα.

41. Άν το synth μπάσσο σας υστερεί σε «ατάκα» και μεσαίες συχνότητες δοκιμάστε να το κάνετε layered με ακόμη ένα synth ήχο ή κάποιο percussive sample ήχο. Αυτή η τεχνική θα δώσει ατάκα, punch και έμφαση στο ρυθμό του μπάσσου σας.

Sampling

42. «Τελειοποιήστε» sampled λουπες και one shot samples «εξω» απο το DAW σας με ενα wave editor – προτείνουμε το δωρεάνAudacity. Εκεί, θα μπορέσετε εύκολα να κάνετε π.χ. fades ή να επεξεργαστείτε λεπτομερώς σημεία του sample σας και μετά να το χρησιμοποιήσετε στο DAW σας.

43. Zero cross point ονομάζουμε το σημείο εκείνο της κυματομορφής ενός ήχου που περνά απο τον άξονα της έντασης στο 0. Αν κάνετε «κοψίματα» σε samples και loops φροντίστε αυτά να είναι σε τέτοια σημεία (zero cross point) αλλιώς θα έχετε ενα αρκετά ενοχλητικό «κλικ» θόρυβο στο σημείο που κόψατε το sample. Μερικά DAWs οπως το Sonar της Cakewalk έχουν την επιλογή να «κόβουν» τα imported samples μόνο σε αυτά τα σημεία – αν έχει και το δικό σας τέτοια επιλογή ενεργοποιήστε την σε περιπτώσεις heavy wave editing. Εναλλακτικά ενα πολύ σύντομο fade διορθώνει το πρόβλημα.

44. Άν «σαμπλάρετε» ήχους απο βινύλιο υπάρχει περίπτωση να έχετε «θόρυβο» απο τα κινούμενα μηχανικά μέρη του πικ-απ στο κάτω άκρο του συχνοτικού φάσματος – χρησιμοποιήστε ενα high pass φίλτρο και κόψτε τις συχνότητες κάτω απο περίπου τα 30Hz για να τον «ξεφορτωθείτε».

45. Ένα αλλο συχνό πρόβλημα όταν σαμπλάρουμε απο βινύλιο είναι τα υψίσυχνα «κρακς» και «κλικς». Απο μια πλευρά δεν ειναι και τόσο άσχημα καθώς δίνουν «χαρακτήρα» και μια οργανική χροιά στον ήχο (α λα Portishead). Αν πάντως σας είναι πλήρως ανεπιθύμητα και είναι λίγα (ένα, δύο) στο υλικό που σαμπλάρατε, χρησιμοποιήστε εναν εξελιγμένο wave editor για να τα «διορθώσετε» με «μολυβάκι».

46. Το γεγονός οτι πλέον τα software samplers έρχονται με τεράστιες βιβλιοθήκες ήχων δε σημαίνει οτι πρέπει να παραμελείτε τις επιμέρους παραμέτρους τους – όπως για παράδειγμα το amplitude envelope. Ρυθμίζοντας το attack και το decay ή το release ενος preset του sampler σας μπορείτε να το φέρετε στα μέτρα σας και να ταιριάξει περισσότερο στο ύφος και τα BPM του κομματιού σας.

47. Όταν βρίσκετε one shot samples σε sample cds ή σε διάφορα free sample libraries κατηγοριοποιημένα σε φακέλους και με ονομασίες νοτών, να ξέρετε πως αυτά τα samples υποτίθεται οτι πρέπει να χρησιμοποιηθούν σε ενα sampler και όχι κατευθείαν σε track του DAW σας – εκεί κάθε sampled-νότα θα πρέπει να αντιστοιχηθεί στην αντίστοιχη νότα του sampler ώστε στο τέλος να έχετε στο sampler σας ένα νέο sampled instrument. Οι νεότεροι απο εσάς σιγουρα θα διαβάζετε με απορία γιατι να μπείτε σε τέτοια διαδικασια οταν σήμερα τα software samplers οπως το Kontakt ή το Halion έρχονται με δεκάδες έτοιμα sampled instruments αλλα να ξέρετε οτι κάποτε αυτό ηταν μια τετριμμένη, συνηθισμένη αλλά και φυσικά επίπονη διαδικασία για όσους χρησιμοποιούσαν hardware samplers.

48. Αν θέλετε πραγματικά να νιώσετε τη «χαρά» του sampling «οπλιστείτε» με ένα μικρόφωνο και τη φαντασία σας – μπορείτε να φτιάξετε απίστευτες sample libraries απο τα πιο απίθανα αντικείμενα όπως αλατιέρες, μαχαιροπήρουνα, βρύσες που στάζουν, παγάκια σε ποτήρια, πόρτες που τρίζουν και οτι άλλο χωράει ο νους σας. Με λίγο editing και stretching μπορείτε να φτιάξετε πολύ πρωτότυπους ήχους που δε θα θυμίζουν με τίποτα τους αρχικούς.

Effects

49. Με ένα reverb δίνετε την αίσθηση του χώρου στη μίξη σας προσέξτε όμως μην το παρακάνετε. Για να παραμείνει η «ψευδαίσθηση» του χώρου θα πρέπει και μερικοί ήχοι μέσα στη μίξη να είναι χωρίς reverb ώστε να ακούγονται πιο «μπροστά».

50. Άν θέλετε να «τοποθετήσετε» αρκετούς ήχους στον ίδιο «εικονικό χώρο» τότε δημιουργήστε ένα aux – send κανάλι, τοποθετήστε εκεί το reverb plug in σας και στείλτε εκεί τους ήχους που θέλετε να περάσετε από το reverb. Έτσι αυτοί οι ήχοι θα επεξεργαστούν από το ίδιο reverb χωρίς να χρειάζεται να το προσθέσετε σε κάθε ένα κανάλι ξεχωριστά. Προσέξτε σε αυτή τη περίπτωση το dry-wet ρυθμιστικό του reverb να είναι τέρμα wet ώστε να μην ανέβουν οι εντάσεις των ήχων χωρις το reverb μέσα στη μίξη.

51. Σε ένα αργό, ατμοσφαιρικό κομμάτι, έχετε «χώρο» μέσα στη μίξη για μακρόσυρτα reverb tails με αρκετο decay και λίγο damping. Σε ένα full on techno track πάλι…..όχι!

52. Για το κλασικό παλλόμενο «σκάσιμο» μετά απο ένα drop του beat, στείλτε ένα κρουστό ήχο σε ένα aux – send κανάλι και εφαρμόστε του ενα reverb plug in με πολύ μακρυ decay και σχεδόν καθόλου damping. Μετα το reverb τοποθετήστε εναν compressor και κάντε sidechain στον compressor με triggering απο το kick σας.

53. Για το κλασικό vocal effect φωνών φαντασμάτων και πνευμάτων που ακούμε σε πολλές ταινίες, κάντε reverse το vocal track σας. Εφαρμόστε του ένα reverb με μέτριο decay και κάντε bounce (render) το κανάλι σε ένα αρχείο audio. Ξανα εισάγετε το αρχείο αυτό στο project σας και χρησιμοποιήστε τα τελευταία δευτερόλεπτα από την ουρά του reverb που έχει γραφτεί στο αρχείο. Κάντε την reverse και τοποθετήστε την ακριβώς πριν την αρχή του καθαρού vocal track που είχατε.

54. Τα reverb σε μπάσσες συχνότητες ίσως να δημιουργούν extra «βάθος» στη μίξη αλλά συνήθως το ηχητικό αποτέλεσμα είναι κάπως muddy και ασαφές. Αν εφαρμόσατε reverb σε έναν ήχο και πιστεύετε οτι συμβαίνει κάτι τέτοιο, τότε πάλι ένα aux – send κανάλι θα σας «λύσει» τα χέρια. Εκεί μπορείτε να τοποθετήσετε ενα EQ και να «κόψετε» τις χαμηλές συχνότητες του reverb χωρίς να επηρεάσετε τις χαμηλές του αρχικού ήχου.

55. Τα flangers και τα phasers μπορούν να δώσουν «κίνηση» και «ζωντάνια» σε έναν ήχο αλλά μη το παρακάνετε. Επίσης δώστε προσοχή στο dry-wet και στο rate – αν είναι πολύ αργό, η ήχος θα αποσπά την «προσοχή» του ακροατή από όλα τα υπόλοιπα μέρη του κομματιού, αν είναι πολύ γρήγορο θα θυμίζει κακοφτιαγμένο wobble ήχο για dubstep (η μομφή δεν στοχεύει την dubstep, αλλά τους κακοφτιαγμένους ήχους). Ένα άλλο για εμάς προσωπικά αποτρεπτικό στοιχείο για την υπέρμετρη χρήση τους είναι οι «κακές αναμνήσεις» απο «σκυλάδες» DJ και ραδιοφωνικούς παραγωγούς που τα χρησιμοποιούσαν συνέχεια.

56. Τα EQ (ισοσταθμιστές) είναι ένα πολύ σημαντικό εργαλείο για τον παραγωγό καθώς με αυτά μπορεί να ελέγξει το συχνοτικό φάσμα του κομματιού του. Είναι δύσκολο, ειδικά ένας αρχάριος, να ξεχωρίσει αν, πότε και σε ποιό κανάλι στη μίξη του ενα EQ θα φέρει το επιθυμητό αποτέλεσμα. Σαν βοήθεια, «φορτώστε» στο DAW σας ένα εμπορικό κομμάτι που έχει πάνω – κάτω το ίδιο στυλ με το δικό σας και χρησιμοποιήστε τα mutes και solos του DAW σας για να κάνετε άμεσες συγκρίσεις (το ένα μετά το άλλο, σε αγγλόφωνη βιβλιογραφία συναντάται και ώς A-B comparison) για να έχετε μια σαφέστερη εικόνα του συχνοτικού περιεχομένου του κομματιού σας.

57. Αν και τα EQ είναι ένα χρήσιμο εργαλείο sound-shaping, δεν είναι αντικατάστατο του κατάλληλου για κάθε περίσταση αρχικού ήχου. Έτσι, αν μετά απο πολλές προσπάθειες EQing βλέπετε ότι δεν έχετε το επιθυμητό αποτέλεσμα μάλλον πρέπει να ξεκινήσετε απο την αρχή, πετώντας τα EQ, με αυτό καθεαυτό τον ήχο (ή τη μίξη αν κάνατε EQing στο master κανάλι σας)

58. Πολλοί παραγωγοί χρησιμοποιούν low-shelf EQ για να «ενισχύσουν» το μπάσσο τους αυτό όμως μπορεί να οδηγήσει σε muddy bass και άσχημο ηχητικά αποτέλεσμα. Αντ” αυτού δοκιμάστε ενα notch EQ και «sweepαρετε» το μπάσσο σας περίπου μεταξύ των 60 έως 120hz – μέσα εκεί βρίσκεται συνήθως όλη η «ενέργεια» του μπάσσου (οι πρώτες αρμονικές), το sweet spot το οποίο με μικρό διακριτικό boost θα δώσει την απαιτούμενη έμφαση στο μπάσσο.

59. Χρησιμοποιώντας EQ και φίλτρα προσέξτε την τιμή του resonance ή του Q. Αν το παρακάνετε με μεγάλες τιμές σε αυτή τη παράμετρο, η «μίξη» σας θα «τρυπάει» αυτιά και μάλιστα για κακή σας τύχη ίσως αυτό να μην γίνει αισθητό στα δικά σας ηχεία αλλά να γίνει σε άλλα – εκεί όπου πλέον δε θα μπορείτε να κάνετε τίποτα.

60. Εάν έχετε δρομολογήσει έναν LFO σε frequency cut offs φίλτρων πιθανότατα θα έχετε καλύτερο αισθητικά αποτέλεσμα εάν αυτός είναι συγχρονισμένος με τα BPM του κοματιού. Αν μιλάμε για ένα effect plug in στις περισσότερες περιπτώσεις το plug in θα σας προσφέρει τη δυνατότητα sync to host tempo. Αν πρόκειται για ένα φίλτρο μέσα σε ενα synth και δεν υπάρχει αυτή η δυνατότητα δοκιμάστε την επιλογή re-trigger: με αυτήν ο LFO θα ξεκινά απο την αρχή τον κύκλο του σε κάθε triggering νότας.

61. Overdrives, tube-amps, saturation και distortion plug ins μπορούν, με διακριτικές ρυθμίσεις να «ζεστάνουν» τον ήχο σας και να του δώσουν μια πιο «οργανική» και «αναλογική» χροιά. Μπορείτε βέβαια να το παρακάνετε (όλα επιτρέπονται στο sound design) ειδικά αν γράφετε techno, dubstep, gabba ή breakcore.

62. Το delay είναι πολύ χρήσιμο όταν θέλετε να φτιάξετε build ups – ξεκινήστε ανεβάζοντας το wet ρυθμιστικό και μετά το feedback ώστε να «απογειώσετε» τον ήχο. Μετά το peak του build up απλά κατεβάστε τα. Φυσικά φροντίστε να «γράψετε» αυτές τις αλλαγές των παραμέτρων σε automations.

63. Άν έχετε κάποιο effect plug in που λειτουργεί βασισμένο σε «τυχαιότητα» (random) και κάθε φορά το αποτέλεσμα είναι διαφορετικό μέσα στη μίξη (όπως π.χ. τα πρωτότυπα delays της Audiodamage, το Replicant και το Dr. Device) τότε σκεφθείτε μήπως είναι καλύτερα να τα αφήσετε να κάνουν τα «δικά» τους για ένα δύο λεπτά, κάνετε bounce – export to wav το αποτέλεσμα και χρησιμοποιήστε απο το γραμμένο σε αρχείο πλέον αποτέλεσμα τα μέρη εκείνα που σας «κάνουν».

64. Μην «ψαρώνετε» με κάθε νέο multi-effect plug in που κυκλοφορεί – τις περισσότερες φορές δεν είναι παρά ένας συνδυασμός από επεξεργαστές ήχου που ήδη έχετε μεμονωμένους ως plug ins και άρα αφιερώνοντας λίγο χρόνο μπορείτε να πάρετε τα ίδια αποτελέσματα φτιάχνοντας το δικό σας custom effect chain. Έτσι κερδίζετε και χρήματα (αφού δεν αγοράζετε παρα μόνον τα απαραίτητα plug ins) αλλά και σε ικανοποίηση αφού πετυχαίνετε τα εφφέ σας με το δικό σας custom τρόπο.

65. Ένα μεγάλο μέρος της σύγχρονης ηλεκτρονικής μουσικής βασίζεται στη δημιουργική χρήση των effect processors όπως τα reverb, τα φίλτρα και τα delays. Ειδικά αν γράφετε πιο «εγκεφαλική», mind-boggling μουσική αφήστε τη φαντασία σας να οργιάσει όσον αφορά τις δρομολογήσεις και τις ρυθμίσεις των εφφέ. Πολύ χρήσιμο πολλές φορές σε αυτή τη διαδικασία είναι και το bouncing δηλαδή η εγγραφή ενός καναλιού σε audio και εκ νέου επεξεργασία του με effects – κανείς δε σας εμποδίζει να «ρίξετε» delay σε έναν ήχο που έχετε κανει reverse, και μετά να το χρησιμοποιήσετε για παράδειγμα ως ανάποδα delays του αρχικού ήχου περασμένα απο distortion και reverb με ένα band pass φίλτρο του οποίου ο LFO έχει δρομολογηθεί στο resonance και το frequency cut off του φίλτρου. Get creative!!!

66. Σε πλήρη, φαινομενικά, αντίθεση με το παραπάνω tip, εάν μέσα στο project σας έχετε καποιο κανάλι με 2 EQ, 1 φίλτρο, ένα reverb, ένα compressor, ένα delay και άλλο ένα plug in που ούτε καν είστε σίγουροι τι κάνει….τότε κλείστε τα plug ins ένα-ένα μέσα στη μίξη και πραγματικά αναρωτηθείτε πρώτον αν πραγματικά ακούγεται κάποια διαφορά και δεύτερον αν πραγματικα προσφέρουν κάτι στο κανάλι και το κομμάτι γενικότερα ή αν απλά είναι «πεταμένοι» κύκλοι του επεξεργαστή σας.

Σύνθεση (composing) – arranging

67. Ναι, το ξέρουμε…για να μας διαβάζετε αυτή τη στιγμή, είναι σίγουρο ότι λατρεύετε τη μουσική και ότι έχετε ακούσει πολλή από αυτή. Το κάνατε όμως με τα «αυτιά», την προοπτική ενός συνθέτη; Σίγουρα ένα κομμάτι ηλεκτρονικής χορευτικής μουσικής δεν ανταγωνίζεται σε σύνθεση το Carmina Burana αλλά δε παύει να έχει και αυτό δομή, μέρη και στοιχεία σύνθεσης τα οποία του προσδίδουν «χαρακτήρα». Ακούστε λοιπόν με «άλλο» αυτί αγαπημένα σας κομμάτια και μπείτε στο «μυαλό» του παραγωγού – συνθέτη – ενορχηστρωτή. Γιατι επέλεξε αυτό το μπάσσο; Πότε έβαλε τα hi hats; Πως έφτασε στο πρώτο break του κομματιού; Πόση διάρκεια είχε το drop; Όλα αυτά θα σας βοηθήσουν να κατανοήσετε πως θα φτιάξετε κομμάτια που θα έχουν drive και θα δημιουργούν το απαιτούμενο suspense στον ακροατή.

68. Μη φοβάστε να χρησιμοποιήσετε έτοιμες λούπες στη μουσική σας – εκτός του ότι συνήθως βοηθούν έναν αρχάριο να μπει στο «mood», βοηθούν επίσης και στην έμπνευση για να αρχίσετε να γράφετε τα δικά σας μέρη πάνω στη λούπα – όταν το track πλέον έχει αρκετές «ιδέες» για να προχωρήσει, ισως να μπορέσετε κιόλας να «πετάξετε» την αρχική λούπα τελείως μαζί με τους ενδόμυχους φόβους ότι δε γράψατε μουσική και ότι απλά κλέψατε τη μουσική ενός άλλου. Φυσικά υπάρχει και η άλλη οδός: να κάνετε τόσο editing και «κόψε – ράψε» στην αρχική λούπα που πλέον να μη θυμίζει σε τίποτα την αρχική: το feeling ότι ήσασταν δημιουργικός, creative, θα εξαλείψει τις υποψίες περί έλλειψης αυθεντικότητας.

69. Ψάξτε στο ίντερνετ για midi files γνωστών κομματιών, όχι απαραίτητα ηλεκτρονικής μουσικής. Εάν δεν έχετε γνώσεις μουσικής θεωρίας, midi αρχεία από rock ή pop κομμάτια μπορούν να σας βοηθήσουν με τις συγχορδίες και να σας δώσουν πολλές ιδέες, έμπνευση και υλικό. Απλά εισάγετε τα στο DAW σας και «παίξτε» τα με το αγαπημένο σας synth.

70. Εκτός των audio processing effects, τα σύγχρονα DAW έχουν και πολλά midi εργαλεία τα οποία συνήθως περνάνε απαρατήρητα απο έναν αρχάριο παραγωγό. Κάντε ένα «ψάξιμο» στα midi effects του DAW σας και το πιθανότερο είναι ότι κάτι δημιουργικό θα βρείτε. Αν στερέψατε από έμπνευση, πειραματιστείτε με έναν arpeggiator ή ένα chord generator.

71. Χρησιμοποιήστε «στοιχεία» μέσα στο arrangement τα οποία προϊδεάζουν τον ακροατή για το ότι κάτι πρόκειται να συμβεί – πριν απο ένα drop κάντε automation στο volume κάποιου κρουστού μέρους ή των hi hats ούτως ώστε λίγο πριν το drop να έχουν σβήσει τελέίως. Πριν το τέλος του drop βάλτε ενα sweep ή rise ήχο: είτε sampled ειτε φτιάχνοντάς το μόνοι σας χρησιμοποιώντας white noise και filter sweeps. Επανεισάγετε τα κρουστά μέρη ή hi hats που είχατε «σβήσει» μόλις ξαναμπαίνει το beat. Χρησιμοποιήστε drum fills ή μικρά one shot κρουστά περασμένα απο reverb κάθε 16 ή 8 μέτρα του κομματιού και «παίξτε» αφαιρώντας ή προσθέτοντας στοιχεία και ήχους στη μίξη μετα απο κάθε τέτοιο fill. Πάντα να θυμάστε: η μουσική ειναι μια «ψευδαίσθηση» με την έννοια ότι εσείς ως παραγωγός – συνθέτης – ενορχηστρωτής παίρνετε το ρόλο ενός ταχυδακτυλουργού που με τα κόλπα του κάνει το κοινό του να «πιστέψει» ότι αυτός το καθοδηγεί να πιστέψει. Κάντε λοιπόν το κοινό σας να ακούσει, ότι θέλετε εσείς να ακούσει.

72. Στην ηλεκτρονική μουσική μεγάλο ρόλο παίζει η μπασσογραμμή. Φροντίστε η δική σας να ταιριάζει στο ύφος του κομματιού που θέλετε να φτιάξετε – ένα funky bassline με πολύπλοκη, «παιχνιδιάρικη» δομή δεν έχει καμμία θέση σε ένα hard techno banger. Επίσης να προσέξετε αρκετά σε ποια σημεία ακριβώς του κομματιού θα την αφαιρείτε και θα την επανεισάγετε καθώς έχει μεγάλη επίδραση στο όλο feeling του κομματιού.

73. Γενικότερα, αν και ως αρχάριοι όλοι μας έχουμε τη τάση να πειραματιζόμαστε με τους ήχους στα πρώτα μας βήματα δημιουργίας μουσικής, για να καταφέρετε να γράψετε ένα ολοκληρωμένο μουσικό κομμάτι πρέπει να είστε «αυστηροί» και αποφασιστικοί. Αν δεν είστε σίγουρος για ένα μέρος της σύνθεσης σας, μη το παιδεύετε επι μέρες – απλά σβήστε το. Αν έχετε αποφασίσει να γράψετε ένα groovy soulful house κομμάτι, όσο ωραίο και αν σας ακούγετε το «τσιριχτό» arpeggiated lead sound που μόλις βρήκατε ως preset στον synth σας, πάρτε το απόφαση, δεν «ταιριάζει» με το κομμάτι. Αντι να παιδεύεστε μέρες και ένα project να έχει ακολουθήσει όλη την εξελικτική πορεία της electronica (Δευτερα το κομματι ειναι acid house, Τρίτη ειναι Miami House, Τετάρτη γίνεται psy trance και Πέμπτη μεταμορφώνεται σε berlin techno) αποφασίστε τι «οδό» θα ακολουθήσετε και πράξτε το. Όσο για εκείνο το preset; Απλά σώστε με ένα όνομα που θα σας βοηθήσει να το ξαναβρείτε όταν θα το χρειαστείτε.

Mixing – Mastering

74. Εάν έχετε φτάσει στο στάδιο της μίξης του κομματιού, καλό είναι να έχετε πλέον τελειώσει με το arranging και να μην ξανασχοληθείτε με τη δομή του κομματιού. Επίσης καλό θα ήταν, πριν να αρχίσετε λεπτομερή δουλειά πάνω στη μίξη να κάνετε ένα «διάλλειμα» μια δυο μέρες απο το κομμάτι για να το ακούσετε με «φρέσκο» αυτί. Ίσως να ανακαλύψετε ότι θέλει κάποιες αλλαγές στη δομή του – σίγουρα πάντως θα ακούσετε κατευθείαν τα τρανταχτά λάθη στη μίξη για να τα διορθώσετε.

75. Tα EQ boosts ανεβάζουν και τη συνολική ένταση ενός ήχου οπότε εάν έχετε EQ boosting σε έναν ήχο σε μεγάλες τιμές, κατεβάστε το volume του καναλιού για να επαναφέρετε την ένταση σε λογικά επίπεδα.

76. Δε χρειάζεται και πολύς χρόνος για το ανθρώπινο αυτί μέχρι να συνηθίσει τις αλλαγές στο συχνοτικό περιεχόμενο και την ένταση ενός ήχου. Αν παρατηρείτε ότι συνεχώς ανεβάζετε την ένταση στα hi hats σας ή κάνετε όλο και περισσότερο EQ boost σε ένα ήχο, αφήστε το και ξανα-ακούστε τη μίξη αύριο – πολύ πιθανό, την επόμενη μέρα να απορήσετε για τις mixing επιλογές σας που, πλέον, σας «ξεκουφαίνουν». Τα A-B comparisons (σύγκριση το ένα με το άλλο) με ένα εμπορικό κομμάτι μπορούν επίσης εδώ να σας βοηθήσουν.

77. Εφόσον το κομμάτι έχει πλέον αποκτήσει δομή, και βρίσκεστε στο φάση του mixing, κάντε ένα πρόχειρο mix και κάντε export – bounce το κομματι σε audio. Γράψτε τη πρόχειρη αυτή μίξη σε ένα CD και ακούστε το κομμάτι σας σε όσα πιο πολλά συστήματα μπορείτε: στο σπίτι ενός φίλου, σε φτηνά computer ηχεία, στο αυτοκίνητο σας. Θα εκπλαγείτε από το πόσα θα σας διδάξει αυτή η δοκιμή – και οφείλουμε να σας προειδοποιήσουμε…..μην απογοητευθείτε, ναι είναι απολύτως φυσιολογικό να ακούγεται το κομμάτι σας εντελώς διαφορετικό σε κάποια συστήματα – αλλιώς θα σας έλεγαν Bob Katz και δε θα διαβάζατε αυτό εδώ το άρθρο.

78. Μην αμελείτε το panning. Η μίξη σας θα ωφεληθεί πολύ απο μικρές διακριτικές αποκλίσεις μερικών ήχων από το εντελώς «κέντρο». Προτιμήστε να κάνετε panning σε συνοδευτικά στοιχεία του κομματιού όπως sound effects και drum fills κ όχι σε βασικούς ήχους όπως π.χ. το snare ή το kick. Εάν έχετε hi hats που αποτελούνται απο διαφορετικά patterns και ήχους κρατήστε κάποια στο κέντρο και pan-άρετε δεξιά και αριστερά κάποια άλλα.

79. Επίσης σημαντική είναι και η «στερεοφωνική εικόνα» (stereo image) του κομματιού. Πολλοί παλιότεροι του χώρου γνωρίζουν καλά πως τα έντονα μπάσσα σε στερεοφωνία είχαν πολύ κακή επίδραση στις βελόνες των πικ-απ: χοροπηδούσαν σαν «τρελές» – για αυτό το λογο συνήθως σε παλιότερα κομμάτια τα μπάσσα και οι μπότες ήταν μονοφωνικά μέσα στη κατά τα άλλα στερεοφωνική μίξη. Σήμερα, δεν υπάρχουν λόγοι για τέτοιες ανησυχίες από τεχνικής πλευράς, αλλά κάντε για δοκιμή το κανάλι του kick ή του μπάσσου σας mono μέσα στο DAW σας και ίσως να το ακούσετε πιο «σφιχτο» και «punchy». Αντιθέτως οι ψηλές συχνότητες, τα hi hats και διάφορα κρουστά δίνουν μια χροιά επαγγελματικού ήχου όταν είναι «απλωμένα» στη στερεοφωνία. Χρησιμοποιήστε σε αυτά ένα stereo widening plug in και διαπιστώστε τη διαφορά.

80. Σίγουρα κατα τη διαδικασία του mixing, το δυνατό volume μας βοηθά να πάρουμε τις σωστές αποφάσεις για τη μίξη μας. Παρόλα αυτά, αραιά και που κάντε και μια άλλη δοκιμή: χαμηλώστε το κομμάτι τόσο ώστε ίσα ίσα που να το ακούτε – ίσως διαπιστώσετε πως κάποιος ήχος μέσα στη μίξη, που έχει συνοδευτικό ρόλο, παραείναι δυνατά.

81. Ακούστε το κομμάτι σας με σβηστή οθόνη, ολόκληρο. Επίσης, ακούστε το κομμάτι σας από άλλο σημείο του χώρου που βρίσκεστε ή ακόμα και από άλλο δωμάτιο. Που και που κάντε το ίδιο και με εμπορικά κομμάτια που σας αρέσουν.

82. Εάν δουλεύετε σε ένα DAW που κάνει το κλασσικό διαχωρισμό midi και audio tracks (σε αντίθεση για παράδειγμα με το Ableton Live ή το Reaper όπου αυτόματα με την εισαγωγή ενός VSTi δημιουργείται ένα «υβριδικό» midi-audio κανάλι, instrument track) και θέλετε να πειράξετε το volume του synth σας τότε προτιμήστε να το κάνετε αυτό στο audio track και όχι στο midi track – με το δεύτερο επηρεάζονται τα velocities και είναι πολύ πιθανό εκτός του volume να πειραχτεί και η χροιά του ήχου. H αλήθεια, βέβαια είναι, πως σχεδόν όλα τα DAW στις μέρες μας τείνουν να καταργήσουν το διαχωρισμό midi-audio tracks καθιστώντας αυτό το tip μάλλον άνευ ουσίας.

83. Οι αναλυτές συχνοτικού φάσματος (spectrum analysers) μπορούν να σας δώσουν οπτικά μια εικόνα του συχνοτικού φάσματος της μίξης σας και να σας βοηθήσουν να συγκρίνετε το κομμάτι σας με άλλα εμπορικά κομμάτια. Απλά εισάγετε ένα εμπορικό κομμάτι παρόμοιου ύφους με το δικό σας σε ένα track και περάστε τόσο το δικό σας όσο και το εμπορικό απο ένα analyser. Έτσι θα έχετε μια εικόνα για το τι γίνεται με το συχνοτικό περιεχόμενο της μίξης σας. Προσοχή όμως: μη κολλάτε στη λεπτομέρεια και να βασίζεστε πρωτίστως πάντα στα αυτιά σας: αν σας ακούγεται κάτι καλά, ότι και αν λέει η οθόνη σας, το ζητούμενο δε παύει να είναι να ακούγεται καλά. Δοκιμάστε αν δεν έχετε κάποιο τα πολύ καλά και δωρεάν Span της Voxengo και FreqAnalyst της BlueCat

84. Εάν έχετε κάνει ακραίο pan έναν ήχο σε μια πλευρά, φροντίστε να κάνετε κάποιον άλλο, που βρίσκεται κοντά συχνοτικά με το πρώτο, ακραίο pan στην άλλη πλευρά. Φανταστείτε τη μίξη σαν μια συζήτηση που τραβάει τη προσοχή του ακροατή πότε δεξιά, πότε αριστερά: αν είναι μονόπλευρη τότε δεν είναι συζήτηση αλλά μονόλογος.

85. Πάντα ρίχνετε μια ματιά στο output του master channel σας και αποκτήστε τη συνήθεια να «βγάζετε σπυράκια» μόλις βλέπετε «κόκκινα» (output πάνω απο 0db). Εάν είστε DJ, βγείτε απο το mentality του hot μίκτη (που ας πούμε οτι συγχωρείται όταν το σήμα πιάνει και κάποια «κόκκινα») – στο digital «κόσμο» το clipping δεν είναι σαν το distortion ενός αναλογικού μηχανήματος, ακούγεται άσχημα, δε προσφέρει «ζεστασιά» και σας καταστρέφει τη μίξη.

86. Μην «πνίγετε» τη μίξη σας με υπερβολικό compression. Ακόμα και στην χορευτική ηλεκτρονική μουσική, όπου το compression γενικά είναι πιο έντονο από ότι σε άλλα είδη, υπάρχουν όρια. Αν τα υπερβείτε θα έχετε ένα lifeless κομμάτι, χωρίς «ψυχή», χωρίς punch και δεν πρόκειται να «προκαλέσει» τον ακροατή να χορέψει – θα είναι αυτό που λέμε flat wall of sound.

87. Αν έχετε φτάσει στη φάση του mixing και κάποιος ήχος – κανάλι δε σας «κάθεται» στη μίξη όσο και αν προσπαθείτε, σκεφθείτε το ενδεχόμενο να γυρίσετε πίσω, στο σχεδιασμό του ήχου και το arrangement και να διορθώσετε εκεί το πρόβλημα. Μην το κάνετε όμως συνήθεια και βρίσκεστε μονίμως σε μια κατάσταση μπρος – πίσω στο project σας, έτσι το κομμάτι δε θα τελειώσει ποτέ.

88. Τα αυτιά μας, ή μάλλον, ο εγκέφαλος μας έχει την τάση να αντιλαμβάνεται το ανεπαίσθητα δυνατότερο ήχο ώς καλύτερο (louder is better σύνδρομο) χωρίς αυτό να ισχύει απαραίτητα. Έτσι, όταν περνάτε ένα ήχο – κανάλι σας απο ένα εφφέ βεβαιωθείτε ότι αυτό που ακούτε όντως είναι καλύτερο και δεν σας φαίνεται απλά καλύτερο επειδή ο ήχος δυνάμωσε απο το plug in. Τσεκάρετε το output level meter του track με κλειστό και ανοιχτό το plug in και φροντίστε να έχουν την ίδια περίπου ένταση (volume) ώστε να έχετε αντικειμενικά κριτήρια.

89. Δοκιμάστε το διάσημο «smiley face» EQ στο master σας, δηλαδη ένα απαλό boost στα άκρα του συχνοτικού φάσματος και μικρή μείωση στις «μεσαίες» το οποίο στον ακροατή μοιάζει με «ζεσταμα» του ήχου και «ανεβασμα» της έντασης – δεν είναι τυχαίο οτι το κουμπάκι «loudness» που έχουν τα περισσότερα cd players αυτοκινήτων κάνει ακριβώς το ίδιο EQing στον ήχο.

90. Εφαρμόστε high pass EQs στα κρουστά και hi-hat μέρη σας, ειδικά αν χρησιμοποιείτε προηχογραφημένες loops για να «καθαρίσετε» τ